استاندارد ایزو ۹۰۰۰ یکی از اعضای استانداردهای سیستم مدیریت کیفیت است. امروزه نیاز بسیاری از سازمان‌ها به این استانداردها بسیار تامل برانگیز است و به عبارتی یکی از شاخصه‌های استاندارسازی نحوه مدیریت کیفیت سازمان‌ها در سطح جهانی می‌باشد. اولین شاخهٔ اصلی این خانوادهایزو ۹۰۰۱ می‌باشد و شامل شاخصه‌های زیر می‌باشد:

• مجموعه‌ای از روندها که مراحل حیاتی کسب و کار را تحت پوشش می‌گیرند
• کنترل و اصلاح روندها برای کارا بودن آنها
• ثبت و ضبط اطلاعات مناسب
• کنترل برون دادهای معیوب و اتخاذ تصمیم و انجام عمل درست برای اصلاح
• بررسی‌های معمول برای اطمینان حاصل کردن از درستی روندهای منحصربه‌فرد و سیستم مدیریت کیفیت
• بهبود مداوم و مستمر به روندها و محصولات

 

استاندارد ایزو ۹۰۰۰ یکی از اعضای استانداردهای سیستم مدیریت کیفیت است. امروزه نیاز بسیاری از سازمان‌ها به این استانداردها بسیار تامل برانگیز است و به عبارتی یکی از شاخصه‌های استاندارسازی نحوه مدیریت کیفیت سازمان‌ها در سطح جهانی می‌باشد. اولین شاخهٔ اصلی این خانوادهایزو ۹۰۰۱ می‌باشد و شامل شاخصه‌های زیر می‌باشد:

• مجموعه‌ای از روندها که مراحل حیاتی کسب و کار را تحت پوشش می‌گیرند
• کنترل و اصلاح روندها برای کارا بودن آنها
• ثبت و ضبط اطلاعات مناسب
• کنترل برون دادهای معیوب و اتخاذ تصمیم و انجام عمل درست برای اصلاح
• بررسی‌های معمول برای اطمینان حاصل کردن از درستی روندهای منحصربه‌فرد و سیستم مدیریت کیفیت
• بهبود مداوم و مستمر به روندها و محصولات

ایزو ۹۰۰۰ شامل ایزوهای زیر می‌باشد:

• ایزو ۹۰۰۰:۲۰۰۰ - سیستم مدیریت کیفیت - واژه نامه‌ها و بنیان‌های اساسی اعطا. این بخش به تعریف دقیق خود استاندارد و شرایط اعطای استاندارد می‌پردازد و هسته اصلی استانداردهای خانواده ایزو ۹۰۰۰ محسوب می‌گردد.
• ایزو ۹۰۰۱:۲۰۰۰ - سیستم مدیریت کیفیت - شرایط معنی دار شدن استفاده از این استاندارد برای هر نوع طراحی سازمان، بخش رشد و بهره وری، تولیدی، نصب سیستم‌ها و ارائه خدمات و یا تامین کنندگان هر نوع خدمتی. به عبارتی این نوع ایزو شرایطی را خواستار می‌شود که سازمانها باید داشته باشند تا رضایتمندی مشتریانشان را جلب کنند.
• ایزو ۹۰۰۴:۲۰۰۰ - سیستم مدیریت کیفیت - راهنمای بهبود مستمر - این بخش به بهبود مستمر در سیستم می‌پردازد و راهنمایی‌هایی برای بهبود مستمر و بالابردن شفافیت کار سیستم و همچنین به بلوغ رساندن سیستم دارد.

اعضای قبلی استانداردهای خانواده ایزو ۹۰۰۰ (شامل ایزو ۹۰۰۱ , ۹۰۰۲ و ۹۰۰۳) امروزه در غالب ایزو ۹۰۰۰ مجتمع شد اند و هر شرکتی که ادعا می‌کند دارای ایزو ۹۰۰۰ می‌باشد، در واقع بیشتر دارای ایزو ۹۰۰۱ می‌باشد.

دانستن این نکته خالی از لطف نیست که خود سازمان ایزو به هیچ عنوان صادر کننده ی اعتبار نامه به شرکت یا سازمانی نیست بلکه تعیین کننده ی خطوط استانداردها میباشد صدور این اعتبار نامه ها بر عهده ی شرکتهای دیگری است که البته سازمان بررسی ایزو CASCO این شرکتها را تایید میکند

محتویات ایزو ۹۰۰۱

شرایط دارا شدن مدیریت کیفیت و اخذ ایزو ۹۰۰۱ مشتمل بر نزدیک به ۳۰ صفحه شرایط می‌شود که توسط سازمان بین‌المللی استانداردسازی منتشر و در همه کشورها به منظور هماهنگی به کار می‌رود. این شرایط به شرح ذیل می‌باشند:

• صفحه چهارم (پیش گفتار): پیش گفتار
• صفحات پنج تا هفت (پیش گفتار): فصل اول - معرفی ایزو
• صفحه یک تا چهارده: شرایط
  • فصل اول: اهداف و مفاد
  • فصل دوم: منابع قانونی
  • فصل سوم: واژگان و تعریف‌ها (مخصوص تنها ایزو ۹۰۰۱)
• صفحات دو تا چهارده:
  • فصل چهار: سیستم مدیریت کیفیت
  • فصل پنجم: مسئولیت‌های مدیریت
  • فصل ششم: مدیریت منابع
  • فصل هفتم: پدیدآوری محصول
  • فصل هشتم: پایش، اندازه گیری، تحلیل و بهبود

در اصل، استفاده کنندگان می‌بایستد فصل‌های یک تا هشت را رعایت کنند. تنها فصول چهار تا هشتم قابلیت کار با مدیریت کیفیت را تعیین می‌کنند.

• صفحات پانزده تا بیست و دو: فهرست تشابهات بین ایزو ۹۰۰۱ و دیگر استانداردها
• صفحه بیست و سه: فهرست کتب و منابع

شش روش اجرایی الزامی استاندارد:

• ۴٫۲٫۳ - کنترل مستندات
• ۴٫۲٫۴ - کنترل سوابق
• ۸٫۲٫۲ - ممیزی داخلی
• ۸٫۳ - کنترل محصولات نامنطبق
• ۸٫۵٫۲ - اقدامات اصلاحی
• ۸٫۵٫۳ - اقدامات پیشگیرانه

به علاوه مواردی که اشاره شد، شرایط ایزو ۹۰۰۱:۲۰۰۰ شامل خط مشی کیفیت و نظام نامه کیفیت می‌باشد، خواه موارد بالا آنها را در بر بگیرد و یا نگیرد.

خلاصه شرایط ایزو ۹۰۰۱:۲۰۰۰ به زبانی غیر رسمی

• سیاست حفظ کیفیت یک بیانیه رسمی از جانب مدیریت است که به صورت غیر قابل تفکیکی به برنامه‌ها و طرح‌های بازرگانی و تولیدی موسسات و همچنین نیازهای مشتریان گره خورده‌است و این سیاست‌ها باید در تمام لایه‌ها و بخش‌ها و همچنین کارکنان یک سازمان رعایت و تعهد گردند و برای این منظور هر یک از کارکنان احتیاج به اهداف قابل اندازه گیری برای کارشان دارند.
• تصمیمات مربوط به مدیریت کیفیت بر پایه اطلاعات و داده‌ها و همچنین سیستم، که شامل حسابرسی معمول برای ارزیابی انطباق و کارایی است، بنا شده.
• سوابق و داده‌ها می‌بایست نشاندهنده چگونه و چطور تولید شدن مواد خام به محصولات(شناسایی و ردیابی) باشند تا از طریق ردیابی منابع به مشکلات پی برده شود.
• شمابه یک ملاک روند، برای کنترل کیفیت اسناد شرکت خود دارید. هرکسی می‌بایست به این اطلاعات دسترسی داشته و چگونگی استفاده از آنها به صورت به روز، را بداند.
• برای ابقای سیستم مدیریت کیفیت و تولید محصولات مرتبط به هم، شما احتیاج به فراهم کردن زیر ساخت، منابع، اطلاعات، امکانات و تجهیزات، ابزارهای بررسی و کنترل و همچنین شرایط محیطی دارید.
• شما احتیاج به استخراج تمام عناصر حیاتی روندهای تولیدی خود دارید که این کار از طریق کنترل و نمایش بررسی‌ها و اطمینان حاصل کردن از تکمیل کننده بودن اهداف کیفیت تولید، دارید. اگر شما وسایل بررسی را به صورتی کارا طراحی کرده باشید، می‌توانید مطمئن باشید که اهداف تعیین شده بلند مدت قابل دسترس می‌شوند و این اهداف به صورت اهداف فردی در نمی‌آیند.
• برای هر کدام از محصولاتی که شرکت تولید می‌کند شما نیاز به انتشار اهداف کیفی جدید دارید تا طرح روند، اسناد و نتایج بررسی‌ها را به عنوان ابزاری برای بهبود و رشداستفاده کنید.
• شما احتیاج به تعیین نقاط حساسی که هر کدام از روندها دارا می‌باشند دارید تا از طریق کنترل و بررسی این نقاط اطمینان حاصل کنید که همه چیز تحت میزانهایی که شما تعیین کرده‌اید، پیش می‌رود.
• شما احتیاج به شرایط واضحی از فروش محصول دارید.
• شما نیاز به تصمیم گیری درباره الزامات مشتریان و طراحی سیستمی برای برقراری ارتباط مشتریان با اطلاعات محصولات، پرس و جو، قرارداد، بازخورد و شکایت دارید.
• زمان توسعه محصول جدید، شما احتیاج به برنامه‌ریزی مراحل بهبود جدید برای توسعه محصول و همچنین آزمایش این مراحل دارید.
• شما احتیاج به تجدید نظر در کاربردها و روندهای معمول در غالب حسابرسی داخلی و نشست‌ها دارید تا تصمیم بگیرید که آیا مدیریت کیفیت کارا می‌باشد و این سیستم ما را به کدام جهت می‌برد (با توجه به مشکلات پیشین و بلفعل). برای این منظور اطلاعات فعالیت‌ها را نگهداری کرده و نقاط قوت و ضعف آنها را مورد بررسی قرار می‌دهید.
• با توجه به مشکلات پنهانی و بلفعل (مشتریان، فراهم کنندگان مواد اولیه و مشکلات داخلی) شما نیاز به روندهای ثبت شده‌ای دارید که اطمینان حاصل کنید که هیچ کسی محصولات بد شما را استفاده نمی‌کند و تصمیم بگیرید که با این محصولات بعضاً معیوب چه کنید و این کار تنها با توجه به ریشه‌های به وجود آورندهٔ تولید این محصولات بد و همچنین تهیه گزارش و نگهداری آن برای تکرار نکردن دوباره این ایراد تعبیه می‌شوند، قابل انجام است.